آئین‌های مراسم خاکسپاری
مراسم خاکسپاری و آئین‌های سوگواری نمایانگر باورهای فرهنگی اقوام مختلف هستند و به عنوان یکی از نمادهای هویت اجتماعی افراد تلقی می‌شوند. در ایران، مراسم خاکسپاری و آیین‌های عزاداری مانند سوم، هفتم و چهلم از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
مشاوره رایگان تشریفات گل گشت
مراسم خاکسپاری
مرگ نه تنها یک پدیده بیولوژیکی است که نیاز به مدیریت فرد بازمانده دارد، بلکه با توجه به باورها، نمادها، و آئین‌ها، یک پدیده اجتماعی-فرهنگی پیچیده را به وجود می‌آورد. این مراسم‌ها، به طور مستقیم و بلافاصله از باورهای فرهنگی نشأت می‌گیرند و یکی از کهن‌ترین و جهانی‌ترین اعمال انسانی محسوب می‌شوند که هدف آنها غلبه بر رنج و اندوه ناشی از مرگ است.
اهمیت مراسم خاکسپاری
بررسی آئین‌های مراسم خاکسپاری نشان می‌دهد که این مراسم‌ها سه هدف اصلی را دنبال می‌کنند:
- تأثیر بر آینده متوفی: باور به اینکه این آئین‌ها می‌توانند بر سرنوشت و دگردیسی جنازه تأثیر بگذارند.
- تسکین خانواده و نزدیکان متوفی: این مراسم‌ها به منظور دلداری دادن و آرامش بخشیدن به خویشاوندان و سوگواران نزدیک برگزار می‌شوند.
- تجدید حیات گروهی: این مراسم‌ها به بازسازی روحیه گروهی که در اثر مرگ یکی از اعضایشان متألم شده‌اند، کمک می‌کنند.
آئین‌های خاکسپاری در جوامع مختلف
در جوامع سنتی آفریقا و آسیا (به ویژه در چین)، آئین‌های مراسم خاکسپاری به شکل نمایش یا تئاتر برگزار می‌شوند و شامل پانتومیم، رقص، موسیقی و حتی دلقک بازی هستند. این مراسم‌ها از چنان اهمیتی برخوردارند که شرکت در آنها به عنوان یک وظیفه اجتماعی تلقی می‌شود.
در جوامع سنتی آفریقا و آسیا (به ویژه در چین)، آئین‌های مراسم خاکسپاری به شکل نمایش یا تئاتر برگزار می‌شوند و شامل پانتومیم، رقص، موسیقی و حتی دلقک بازی هستند. این مراسم‌ها از چنان اهمیتی برخوردارند که شرکت در آنها به عنوان یک وظیفه اجتماعی تلقی می‌شود.
آئین‌های مراسم خاکسپاری
آیین‌های خاکسپاری در جوامع سنتی آفریقا و آسیا به مانند یک نمایش اجرا می‌شوند که شامل پانتومیم، رقص، موسیقی و حتی دلقک‌بازی هستند. این مراسم‌ها به نوعی نمایانگر باورهای فرهنگی و اجتماعی این جوامع هستند.
اهمیت مراسم خاکسپاری
با وجود تفاوت‌های فرهنگی، آئین‌های خاکسپاری و سوگواری در سراسر جهان نمادی از هویت اجتماعی افراد هستند. مراسم خاکسپاری و آیین‌های عزاداری از مهم‌ترین نمادهای هویت اجتماعی افراد به شمار می‌آیند و بازتابی از باورهای عمیق فرهنگی اقوام مختلف هستند.
آئین‌های سوگواری و مراسم خاکسپاری در ایران
در ایران، مراسم خاکسپاری و سوگواری به شیوه‌ای خاص برگزار می‌شود. برگزاری مراسم خاکسپاری، سوم، هفتم و چهلم از جمله آیین‌های اصلی ایرانی‌ها هستند. پذیرایی با حلوا و خرما نیز از رسوم اصلی این مراسم‌هاست که نمادی از غذاهای بهشتی محسوب می‌شوند. برخلاف سنت دیرینه اقوام عرب که مرده را شبانه به خاک می‌سپارند، در ایران مراسم خاکسپاری در روز و پیش از غروب آفتاب انجام می‌شود.
مشاوره رایگان تشریفات گل گشت
رسم مشترک مراسم خاکسپاری در بین کشورهای مختلف
پوشیدن لباس سیاه در مراسم خاکسپاری یکی از رسوم مشترک در کشورهای مختلف است، اما هندی‌ها تنها قومی هستند که در مراسم خاکسپاری لباس سفید می‌پوشند. در بیشتر کشورها، خانواده متوفی با کنارگیری از فعالیت‌های اجتماعی احترام و علاقه خود را به فرد متوفی نشان می‌دهند. اگرچه بسیاری از آیین‌های سنتی در سال‌های اخیر به دست فراموشی سپرده شده‌اند، مراسم خاکسپاری، ترحیم و عزاداری همچنان از پرهزینه‌ترین و تشریفاتی‌ترین مراسم‌ها به شمار می‌روند.
مدت زمان مراسم خاکسپاری
در اکثر کشورها، مراسم خاکسپاری و سوگواری به مدت سه تا هفت روز طول می‌کشد. اما در هند، این مراسم از روز اول پس از سوزاندن جسد آغاز شده و به مدت سیزده روز ادامه می‌یابد.
آماده‌سازی جنازه برای مراسم خاکسپاری
مراسم خاکسپاری با دفن جنازه آغاز می‌شود که یکی از جوانب اصلی آن تطهیر است. این تطهیر به‌عنوان مقدمه‌ای نمادین برای تولد دوباره به شمار می‌رود. آماده‌سازی جنازه برای خاکسپاری در جوامع سنتی و باستانی، امری عمومی با قوانین دقیق بوده و در بسیاری از فرهنگ‌ها به مثابه یک عبادت مقدس محسوب می‌شود.
مراسم خاکسپاری در میان سرخپوستان
در میان سرخپوستان، به ویژه در آنتیل و هائیتی، مراسم خاکسپاری شامل مناسک قابله‌ها است. با قرار دادن ظرف آب زیر بستر مرده، نمادین منابع حیات را دوباره احیا می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که روح به دنیای دیگر انتقال یافته است.
مراسم خاکسپاری در میان آگنی بوراهای ساحل عاج
در این مراسم، شباهت‌هایی بین نگهداری و پاکیزه کردن نوزاد و متوفی وجود دارد. پیرزنی جنازه را سه بار با آب تطهیر کرده و سپس آن را کفن می‌پیچد. برای نوزاد، این فرایند با آوازخوانی همراه است، در حالی که برای متوفی، این کار در سکوت و با دست چپ انجام می‌شود.
مراسم خاکسپاری در میان مائوها
در میان مائوها، بدن مرده با حوله‌ای گرم مالیده شده، در پوششی نو قرار می‌گیرد و با کیمونو تزئین می‌شود. سر مرده در دستاری پیچیده شده و کفش‌های چرمی به پایش می‌کنند تا برای سفر طولانی به دنیای دیگر آماده باشد.
مراسم خاکسپاری در ایران باستان
اعتقاد به روح و زندگی پس از مرگ در ایران باستان به شکلی عمیق وجود داشته است. بر اساس این اعتقاد، در گور مردگان اسباب زندگی و خوراک و پوشاک قرار می‌دادند. ابزار پیشه‌ای متوفی نیز در کنار او قرار می‌گرفت. مردگان را در عمق کمی دفن می‌کردند و اسکلت‌ها به شکل خمیده باقی می‌ماندند. با کشف فلزات، زینت مردگان با اشیای طلا، نقره و سنگ‌های گران‌بها مرسوم شد که کمک بزرگی به فهم هنر و اطلاعات باستان‌شناسان کرده است. بسیاری از جواهرات باستانی از مقابر و گورها به دست آمده‌اند.
رنگ‌آمیزی مردگان در دوران باستان
یکی از آئین‌های مراسم خاکسپاری در دوران باستان، رنگ‌آمیزی جسد مردگان با رنگ قرمز بود که از اکسید آهن به دست می‌آمد و در فلات ایران به وفور یافت می‌شد. نظریه‌ای وجود دارد که ممکن است زنده‌ها به دلایلی بدن خود را به همین ترتیب رنگ می‌کردند و پس از مرگ، این رنگ بر بدنشان باقی می‌مانده است. در دوره‌های متأخرتر، به جای اکسید آهن، بر استخوان‌بندی متوفی نقش‌هایی با رنگ سرخ فام و گِل اخرا ایجاد می‌کردند.
مشاوره رایگان تشریفات گل گشت
مراسم خاکسپاری در دین مزدیسنا
ایران‌ویج، زادگاه آریایی‌ها و زرتشتیان، سرزمینی سرد و یخبندان بود که بیشتر ماه‌های سال زمین سرد و یخی داشت. به دلیل عدم وجود جنگل‌ها و کوهستانی بودن منطقه، آریایی‌ها مردگان خود را روی کوه‌های بلند و قله‌ها می‌گذاشتند تا خوراک کرکس‌ها شوند و زودتر از بین بروند و جلوی بروز و شیوع بیماری‌ها گرفته شود.
برج‌های سکوت
با گذشت زمان، برخی از ایرانیان از جمله مادها، برج‌هایی مشهور به دخمه ساختند که زرتشتیان به آن “دادگاه” و پارسیان “دخمو” می‌گفتند. این برج‌ها که به انگلیسی “Tower of Silence” یا “برج سکوت” ترجمه شده‌اند، مکان‌هایی بودند که استخوان مردگان پس از پاک شدن از پوست و گوشت، در چاهی به نام “سراده” یا “استه‌دان” (استودان: استخوان‌دان) ریخته می‌شد.
مراسم خاکسپاری زرتشتیان
در آیین زرتشت، آتش، آب و خاک مقدس هستند و آلودگی این عناصر گناه بزرگی محسوب می‌شود. دفن جسد در خاک، آلوده‌ساختن زمین است؛ غرق‌کردن در آب، ناپاک‌کردن آب و سوزاندن در آتش، آلوده‌ساختن این فروغ آسمانی. به همین دلیل، پیروان مزدیسنا باید جسد را در دسترس مرغان و جانوران لاشه‌خور قرار دهند یا آن را بالای برج‌های خاموشی در معرض نابودی بگذارند. استفاده از تابوت در مراسم خاکسپاری مزدیسنا ممکن است به منظور رعایت آیین آلوده‌نسازی خاک و یا تدفین بقایای اجساد باشد.
مراسم خاکسپاری و تدفین در مسیحیت
در دوره‌های اولیه، مسیحیان مانند یهودیان و رومی‌ها، مردگان خود را در دخمه‌های زیرزمینی دفن می‌کردند. این دخمه‌ها معمولاً شامل کلیسایی کوچک برای برگزاری مراسم خاکسپاری و تدفین بودند. مسیحیان شکنجه شده نیز در این قبرهای تاریک پنهان می‌شدند و حتی در آنجا زندگی می‌کردند. به دلیل دفن تعداد زیادی از مقدسین در این مکان‌ها، بسیاری از این دخمه‌ها بعدها به مرقد و زیارتگاه تبدیل شدند.
جزئیات مراسم خاکسپاری در مسیحیت
مراسم خاکسپاری در مسیحیت معمولاً بین دو روز تا یک هفته پس از مرگ برگزار می‌شود. جزئیات این مراسم در مذاهب مختلف مسیحی متفاوت است، اما معمولاً با مراسم کلیسایی شروع شده و سپس تابوت به قبرستان برده و دفن می‌شود. در قبرستان، عزاداران دوباره دعا می‌خوانند و به ترتیب خاک بر تابوت می‌ریزند. از جمله آیاتی که در مراسم خاکسپاری مسیحی خوانده می‌شود، عبارت‌اند از: “از خاک گرفته شدی زیرا که تو خاک هستی و به خاک خواهی برگشت” و “ما را تعلیم ده تا ایام خود را بشماریم تا دل خردمندی را حاصل نماییم”. خانواده متوفی معمولاً پس از مراسم، مهمانان را به کافه دعوت می‌کنند.
آیین‌های دینی و مراسم تدفین
مسیحیان برای شنیدن پیام رهایی‌بخش خدا آماده می‌شوند، زیرا معتقدند که خدا، مسیح را برای عیادت بیماران، شفا دادن ایشان و آماده کردن آنان در لحظات جان دادن فرستاده است. آیین تدهین بیماران نشان‌دهنده وجود و محبت خداست و به یاد می‌آورد که خدا انسان‌هایی را که به وسیله بیماری مورد امتحان قرار گرفته‌اند، فراموش نمی‌کند. هدف از این آیین، مقابله با احساس تنهایی و بی‌کسی بیماران است، مخصوصاً در مواقعی که جسم فرسوده شده و جان اندک‌اندک از تن می‌رود و مرگ فرا می‌رسد.
مسح کردن بیماران با روغن مقدس، این اطمینان را می‌دهد که آنان تنها نیستند، بلکه مسیح با ایشان است و آنان را به سوی خدا رهنمون می‌شود. همچنین گروهی از برادران ایمانی با او هستند و برای او دعا می‌کنند.
مشاوره رایگان تشریفات گل گشت
مراسم سوزاندن در قرون وسطی
در قرون وسطی، زنانی که به جادوگری متهم می‌شدند، پس از محاکمه در محاکم تفتیش عقاید، با آتش سوزانده می‌شدند. اعتقاد بر این بود که با این تمهید، روح شیطانی و پلید جادوگران همراه با جسم‌شان برای همیشه نابود شود.
مراسم خاکسپاری و تدفین در اسلام
در دین اسلام حتی پس از مرگ، حرمت و احترام ویژه‌ای به انسان‌ها قائل‌اند. از لحظه احتضار تا دفن و اعمال شب اول قبر، همه بیانگر این احترام عمیق است. در اسلام دو نقطه اوج در احکام وجود دارد: اگر عملی دارای بالاترین مصلحت باشد، واجب می‌شود و اگر متضمن مفسده باشد، حرام تلقی می‌گردد. احکام مربوط به اموات در اسلام به این صورت است: غسل، کفن، نماز و دفن مسلمان، حتی اگر دوازده امامی نباشد، بر هر مکلفی واجب است. اگر برخی این وظایف را انجام دهند، از دیگران ساقط می‌شود و اگر هیچ‌کس انجام ندهد، همه معصیت کرده‌اند.
مراحل مراسم خاکسپاری
- غسل میت
نخستین مرحله، تنظیف و غسل میت است که نشانه توجه دقیق اسلام به پاکیزگی و طهارت است. آب مورد استفاده باید پاک و غیر غصبی باشد. غسل سه‌بار انجام می‌شود که نوعی احترام به فرد متوفی است. این عمل نشان‌دهنده محبت و احترام بازماندگان به متوفی است، حتی اگر او از دنیا رفته باشد.
- حنوط
در مرحله بعد، حنوط یا خوشبو کردن قسمت‌هایی که به هنگام سجده روی زمین قرار می‌گرفته‌اند، انجام می‌شود. این عمل واجب است و نشان‌دهنده این است که مرگ و خاکسپاری پایان ماجرا نیست.
- کفن
پس از غسل، پوشاندن میت در سه تکه پارچه پاک و حلال واجب است. پوشاندن بدن نشان‌دهنده حفظ حرمت انسان است، حتی پس از مرگ.
- نماز میت
نماز میت با پنج تکبیر خوانده می‌شود که نشان از پنج وعده نمازهای یومیه دارد. این نماز توسط تشییع‌کنندگان به همراه ولی میت خوانده می‌شود و جنازه به سوی آرامگاه ابدی مشایعت می‌شود.
مشاوره رایگان تشریفات گل گشت
اعتقادات و مستحبات
برخی مستحبات در مراسم خاکسپاری وجود دارد که هدف آنها حفظ سلامت جسم متوفی در زیر خاک است. روایت‌هایی وجود دارد که برخی افراد مانند حر بن یزید ریاحی و برخی علما پس از سال‌ها جسدشان سالم باقی مانده است. این نشانه‌ای از اعتقاد به معاد جسمانی در روز قیامت و ارزش باقی ماندن جسم پس از مرگ است.
آداب و فرهنگ تشییع جنازه
اسلام برای تشییع جنازه و مراسم خاکسپاری آداب و فرهنگ خاصی دارد. تشییع جنازه باید با ذکرهای خاص و به‌صورت دستی انجام شود. دفن مردان و زنان تفاوت‌های جزئی دارد که به‌لحاظ آثار تربیتی برای تشییع‌کنندگان است. حضور در قبرستان و دفن در اماکن خاص نیز از دیگر برنامه‌های اسلام است.
این آداب و رسوم، علاوه بر احترام به متوفی، نشان‌دهنده محبت و توجه به خانواده و بازماندگان او نیز هست. در مجموع، این مراسم‌ها نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه ویژه انسان‌ها در دین اسلام حتی پس از مرگ است.
آداب خاکسپاری و تشییع جنازه در اسلام
اسلام برای مراسم خاکسپاری و تشییع جنازه آداب و رسوم خاصی دارد که رعایت آنها نشان‌دهنده احترام به متوفی و حفظ حرمت مراسم است. این آداب به تفصیل در زیر آورده شده‌اند:
آداب حمل جنازه
- ذکر هنگام حمل جنازه: کسی که جنازه را حمل می‌کند، باید بگوید: «بسم الله و بالله وصلى الله على محمد و آل محمد، اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات».
- حمل بر دوش: جنازه باید بر دوش حمل شود و نه روی چهارپا، مگر در صورت وجود عذر مانند دوری راه.
آداب تشییع‌کنندگان
- خشوع و تفکر: تشییع‌کننده باید در حالت خشوع و تفکر باشد، گویی که خودش را در جای متوفی تصور می‌کند.
- پیاده‌روی: در هنگام تشییع جنازه، پیاده‌روی مکروه نیست مگر در صورت وجود عذر. بازگشت به خانه پس از تشییع می‌تواند سواره انجام شود.
- موقعیت در تشییع: تشییع‌کننده باید پشت سر یا در یکی از دو طرف جنازه حرکت کند که پشت سر بهتر است.
- حمل تابوت از چهار طرف: هر تشییع‌کننده باید هر چهار طرف تابوت را به ترتیب خاصی بر دوش بگیرد.
آداب صاحب عزا
ظاهر متفاوت: صاحب عزا باید پا برهنه باشد و عبا از دوش بردارد یا وضع ظاهری خود را تغییر دهد تا معلوم شود او صاحب عزا است.
مشاوره رایگان تشریفات گل گشت
نکات مکروه
- خنده و لهو و لعب: خندیدن، بازی کردن و برداشتن عبا برای غیر صاحب عزا و همچنین تند راه رفتن، مکروه است.
- آتش بردن پشت سر جنازه: آتش بردن پشت سر جنازه مکروه است، مگر در شب که چراغ یا هر روشنایی دیگری مکروه نیست.
- برخاستن از جای نشسته: هنگام عبور جنازه، برخاستن از جای نشسته مکروه است مگر اینکه میت کافر باشد.
- شرکت زنان در تشییع: بهتر است زنان در تشییع جنازه شرکت نکنند و شرکت زنان جوان مکروه است.
این آداب و رسوم نشان‌دهنده احترامی عمیق به متوفی و تأکید بر احترام و توجه به ارزش‌های دینی و اخلاقی در زمان‌های حساس و معنوی است.
نوشته 0 تا 100 آداب و رسوم مراسم خاکسپاری در فرهنگ‌های مختلف! اولین بار در تشریفات گل‌گشت. پدیدار شد.
source https://tashrifatgolgasht.com/%d8%a2%d8%a6%db%8c%d9%86%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ae%d8%a7%da%a9%d8%b3%d9%be%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%88%d8%a7%d9%85%d8%b9-%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%84%d9%81/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر