رعنای گُله رعنای! گل سنبله رعنای… این شعر سنتی و آشنا، نمادی از خطه گیلان است که با لحن شیرین و دلنشین خود، داستانی از یک فرهنگ غنی و سرشار از رنگ و صمیمیت را روایت می‌کند. گیلان، با طبیعت سرسبز و آب و هوای معتدل خود، نه تنها به‌عنوان یک منطقه زیبا شناخته می‌شود، بلکه مردم آن با آداب و رسومی خاص و ویژه، مراسم‌های مهم زندگی خود را جشن می‌گیرند. یکی از این مراسم‌ها که به‌خصوص در شهر رشت و دیگر مناطق گیلان اجرا می‌شود، مراسم ازدواج است که از قدیم‌الایام تا به امروز با شور و شوق خاصی برگزار می‌شود. در این مقاله به‌طور مفصل به بررسی رسم و رسوم عروسی در گیلان و ویژگی‌های منحصر به فرد آن می پردازیم.
آشنایی و خواستگاری
در گیلان، همانند دیگر نقاط شمال ایران، آشنایی و ازدواج همچنان تحت تأثیر آداب و رسوم قدیمی قرار دارد. در گذشته، انتخاب همسر در میان دختران و پسران گیلانی از طریق رفت‌وآمدهای روزانه، در بازارهای هفتگی و یا هنگام کار در مزارع و دامداری‌ها صورت می گرفت. این انتخاب‌ها به‌طور طبیعی و در خلال ارتباطات روزمره رخ می داد و افراد به‌دنبال همسرانی از خانواده‌های مشابه و هم‌طبقه خود بودند.
پس از آنکه دختر و پسر یکدیگر را پسندیدند، نوبت به مرحله خواستگاری می رسد که در گیلان به «زن خواهی» معروف است. این مراسم معمولاً به دو مرحله تقسیم می شود: در مرحله اول، مادر و خواهر داماد به همراه تعدادی از زنان فامیل به خانه عروس می روند و در صورتی که این ملاقات‌ها به توافق برسد، مراسم خواستگاری رسمی با حضور داماد برگزار می شود. در این مراسم، خانواده‌ها ضمن خوش وبش، دربارهٔ جزئیات مراسم عقد و جشن عروسی گفتگو می کنند و قرارها گذاشته می شود.
مراسم بله برون و صورت گیری
پس از اینکه جواب مثبت از سوی خانواده عروس دریافت شد، مراسم بله برون یا صورت گیری برگزار می‌شود. در این مراسم، اعضای دو خانواده به‌ویژه خویشاوندان نزدیک مانند خاله‌ها، دایی‌ها، عمه‌ها و عموها برای حضور در مراسم دعوت می‌شوند. این تجمع به‌منظور اعلام رسمی تصمیم به ازدواج و نزدیکی خانواده‌ها برگزار می‌شود تا از بروز هرگونه کدورت در آینده جلوگیری شود. این مراسم معمولاً با حضور تعدادی از زنان فامیل همراه است که در آن به گفتگو و تبادل نظر می‌پردازند.
اسباب واچینی
پس از مراسم بله‌برون، نوبت به مراسم اسباب واچینی می‌رسد. در این روز، تعدادی از خانم‌های فامیل به همراه پدر و مادر عروس و داماد به بازار می‌روند تا وسایل مورد نیاز برای جهیزیه عروس را خریداری کنند. این وسایل شامل یک جلد قرآن کریم، طلا، چمدان، لباس، آینه و شمعدان و گاهی اوقات دیگر لوازم ضروری برای زندگی مشترک می شود. همچنین، به رسم قدیم، به زنان همراه نیز هدیه‌ای داده می شود که نمادی از قدردانی از مشارکت آنها در مراسم است.
جشن شیرینی خوران
پس از عقد رسمی، نوبت به جشن شیرینی‌خوران می‌رسد که در منزل عروس برگزار می‌شود. در این جشن، فامیل و آشنایان نزدیک دعوت می‌شوند و پذیرایی با انواع شیرینی‌های محلی، چای و میوه به مهمانان ارائه می‌شود. در برخی مناطق گیلان، شب شیرینی‌خوران به‌عنوان شب رسمی آغاز زندگی مشترک زوجین در نظر گرفته می‌شود. در این شب، داماد در خانه عروس می‌ماند و این اقدام به‌عنوان نمادی از شروع زندگی مشترک و وحدت خانواده‌ها تلقی می‌شود.
در برخی مناطق گیلان، این شب با مراسمی همراه است که به «پاکشدن» یا «دومازن‌مارون» مشهور است. در این مراسم، به‌طور غیررسمی و به شوخی، داماد نباید در خانه عروس بماند تا زمانی که این مراسم به پایان برسد. این مراسم با گم شدن کفش داماد و اتفاقات جالب دیگر همراه است که در نهایت داماد را مجبور به ماندن در خانه عروس می کند.
چادر واوینی
چند روز پیش از عقد، مراسم ویژه‌ای به‌نام «چادر واوینی» برگزار می‌شود. در این مراسم، مادر داماد به همراه عمه‌ها و چند نفر از خانم‌های همسایه به خانه عروس می‌روند تا چادر عقد عروس را برش داده و بدوزند. این مراسم به‌نوعی به‌عنوان اعلام نزدیکی تاریخ عقد و شروع جشن‌هاست. در حین مراسم، خیاطی که مسئول برش چادر است، شیرینی‌ای روی پارچه می‌گذارد و اولین قیچی را به پارچه می‌زند. عروس نیز در این فرصت، شیرینی را به حاضرین تعارف می‌کند و آنها برای خیاط هدیه‌ای می دهند.
حنابندان یا خوانچه برری
یکی از مهم ترین و باشکوه ترین مراسم گیلانی‌ها، حنابندان است که شب قبل از عروسی برگزار می‌شود. این مراسم به‌عنوان جشن خداحافظی عروس با خانه پدری‌اش شناخته می‌شود. در این شب، خانواده‌ها از مهمانان با شیرینی، میوه و در برخی مواقع شام پذیرایی می‌کنند. همچنین، در این مراسم از خانه داماد حنا، شمع و شیرینی به خانه عروس ارسال می‌شود و پس از آن، دست عروس و داماد با حنا آغشته می‌شود. سپس حنا بین مهمانان پخش می‌شود.
در این شب، سنت دیگری نیز وجود دارد که داماد یک سیب سرخ یا نارنج را به نشانه برکت و خوشبختی به سمت عروس پرتاب می‌کند. عروس نیز به نماد زایش و رشد، نهالی را از خانه پدر به خانه همسرش می‌برد تا در باغچه خانه‌اش بکارند. این نماد برای زندگی مشترک پرثمر و پربرکت است.
گیشه بری یا عروس برداری
پس از مراسم عقد و حنابندان، نوبت به جشن عروسی می‌رسد. در مراسم عروسی گیلانی‌ها، خانواده‌ها و دوستان به همراه ساز و نقاره و خواندن ترانه‌های شاد، عروس را به خانه داماد می برند. این مراسم شاد و پرهیجان با حضور مهمانان و نوازندگان محلی، شور و هیجان خاصی پیدا می کند.
در نهایت، پس از برگزاری مراسم‌های مختلف و رسیدن به خانه داماد، این جشن به‌عنوان آغاز رسمی زندگی مشترک عروس و داماد در نظر گرفته می شود و مراسم با شادی و خوشحالی ادامه پیدا می کند.
و در پایان…
رسم و رسوم عروسی در گیلان نه تنها به‌عنوان یک جشن بزرگ و پرزرق وبرق شناخته می شود، بلکه در دل آن عواطف و احترام به سنت‌ها و خانواده‌ها نهفته است. این مراسم‌ها به‌ویژه در شهر رشت و دیگر مناطق گیلان با تنوع و شادی خاص خود برگزار می‌شود و همچنان به‌عنوان میراثی ارزشمند از گذشته تا امروز انتقال یافته‌اند. این جشن‌ها نمادی از پیوندهای خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی است که در کنار هر جشن، مهر و محبت بین اعضای خانواده و دوستان به‌طور عمیق تری گسترش می یابد.
نوشته 0 تا 100 رسم و رسوم عروسی در گیلان! اولین بار در تشریفات گل‌گشت. پدیدار شد.
source https://tashrifatgolgasht.com/wedding-customs-and-traditions-in-gilan/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر